Emtia Fiyat Bülteni 2020’09

Değerli Meslektaşlarımız,

TÜSMOD Emtia Fiyat Endeksi 2020 yılı Ağustos ayında 139.24 olarak, bir önceki aya göre %3.02 artarken, bir önceki yılın Aralık ayına göre %5.65 artış ve bir önceki yılın aynı ayına göre %8.60 artış gösterdi.

Dijital uygulamalar giderek daha fazla şekilde satınalma ve tedarik süreçlerimizde yer almaya devam ediyor. Talepten Teklif yönetimine, e-ihalelerden ödeme planlarına kadar süreçlerimizin neredeyse tamamında dijital uygulamaları kullanarak; operasyonel iş yüklerimizi azaltmaya, insan kaynaklı hataları azaltmaya ve stratejik faaliyetlere daha fazla zaman ayırmaya çalışıyoruz. TÜSMOD ile İTO işbirliği 17-19 Eylül 2020 tarihlerinde hibrit olarak gerçekleştirecek olan “CPO Türkiye Satınalma ve Tedarik Yönetimi Zirvesi”nin en önemli panellerinden biri de “Dijital Satınalma Yönetimi” olacak. “Sürdürülebilir Ekonomik Gelişimde Yerli ve Milli Olmanın Önemi” temasının işleneceği etkinlikte sürdürülebilir risk yönetimi, global yetenek yönetimi, inovatif tedarikçi ilişkileri yönetimi ile CEO-CPO ilişkilerinde vizyon gibi satınalma ve tedarik yöneticileri için önemli konular da gündeme alınacak. Online olarak takip edilebilecek bu etkinliğe tüm meslektaşlarımızı birkez daha davet ediyoruz. “Sanal Fuar Alanı”nın da olacağı etkinlikte, yurtdışındaki satınalma yöneticilerine; yerli ve milli üreticilerimizin katma değerli ürünleri de tanıtılmış olacak. “Buy from TÜRKİYE” projesi ile TÜSMOD bir yandan ithalatı azaltırken, bir yandan da ihracatın artması için önemli bir çalışmaya imza atmış olacak.

AA haberine göre, emtia piyasasında geçen ay yatırımcısına %33,1 ile en fazla gümüş kazandırırken, sadece mısır yatırımcısı kaybetti. Ocak-temmuz döneminde yatırımcısına %34,6 ile en çok Brent petrol kaybettirdi. AA muhabirinin emtia piyasasında işlem gören 18 ürünün fiyat hareketlerinden derlediği verilere göre, temmuz ayında emtia grubu araçlarının 17 tanesi kazandırırken, 1 tanesi kaybettirdi. Ekonomilerin normale dönerek toparlanmaya başlaması, emtia fiyatlarının üretim maliyetlerine yaklaşması nedeniyle tepki alımlarındaki artış, Kovid-19’a ilişkin olumlu haberler, dünyada hayatın yeniden normale dönmeye başladığına dair artan talep beklentileri, AB liderlerinin kurtarma programı ve bütçe konusunda anlaşması, emtia fiyatlarını olumlu etkileyen unsurlar arasında yer aldı. Emtia piyasasında temmuz ayında yatırımcısına en fazla %33.1 ile gümüş kazandırdı. Analistler, gümüşün güvenli liman olarak görülmesi ve gümüş arzında son dönemde gözlemlenen problemlerin gümüş fiyatlarını destekleyen en önemli etkenler olduğunu bildirdi. Gümüşün ardından kahve %17.7 arttı. Ekonomilerdeki toparlanma, Vietnam’da ihracatın artması ve stokların azaldığına yönelik haberler, Brezilya para biriminin dolara karşı değer kazanması kahve fiyatlarını olumlu etkileyen unsurlar arasında yer aldı. Söz konusu dönemde çinko %12, altın %11 artış kaydetti. Altının onsu temmuz ayında 1.983,00 dolar ile tarihinin en yüksek seviyesini gördü. Başta küresel ekonomilerdeki belirsizlik ve gelişmiş ülke merkez bankalarının genişlemeci tutumları olmak üzere birçok nedenle altın fiyatları temmuzda rekor üzerine rekor kırdı. Analistler, ABD-Çin gerilimi, Avrupa Birliği (AB) ve ABD’de açıklanan teşvik paketleri ve küresel ekonomilere dair endişelerin altın fiyatlarındaki yükselişi desteklediğini bildirdi. Söz konusu dönemde kakao %9.8, platin %9.2, buğday %8 arttı. Dünya buğday üretim tahminlerinin önceki aya göre düşüş göstermesi, fiyatlarda yükselişe neden oldu. Temmuz ayında paladyum %7.7, nikel %7.5, bakır %6, Brent petrol %4.9, alüminyum % 4.5 değer kazandı. Küresel alüminyum üretiminin ve Çin’de alüminyum ithalatının artış kaydettiğine dair haberler alüminyum fiyatlarını olumlu etkiledi. Kurşun %3.9, pamuk %3.8, doğal gaz %2.7, şeker %1.3, soya fasulyesi %1.2 kazandırdı. Temmuz ayında emtia grubu araçlarından yatırımcısına sadece mısır kaybettirdi. Mısır %4.3 azaldı. Petrol fiyatlarında yaşanan kısmi gerileme ile etkili olan kar satışları, fiyatlarda değer kaybına neden oldu. Emtia piyasasında yılın 7 ayında 5 ürün yatırımcısına kazandırırken, 13 ürün kaybettirdi. Kovid-19 ile birlikte piyasalardaki ekonomik belirsizlikler, yıllık bazda tarım emtialarının performansını olumsuz etkiledi. Küresel büyüme endişeleri, teminat açığı kaynaklı satışlar, doların diğer para birimlerine karşı değer kazanması ve arz-talep dengesi, tarım emtia fiyatlarını bu yıl etkileyen önde gelen faktörler arasında yer aldı. Ocak temmuz döneminde yatırımcısına en fazla kazandıran %35.7 ile gümüş oldu. Yıllık bazda gümüşün ardından altın %30 değer kazandı. Altının ardından paladyum %7.9, bakır %3.4, çinko %0.9 değer kazandırdı. Ocak – temmuz döneminde yatırımcısına en fazla yüzde 34,6 ile Brent petrol kaybettirdi. Yıl genelinde salgın nedeniyle ekonomik aktivitedeki düşüş petrol talebini azaltmasına karşın devam eden üretim, depolama sorununu beraberinde getirdi. Depolama kapasitesinin azalmasıyla maliyetin artması sonucu fiziki teslimat istemeyen yatırımcılar ve vade sonu kapanış işlemleri, panik havasına neden oldu. Brent petrolü %17.8 ile doğalgaz, %15.7 ile mısır, %9.8 ile şeker, %8.5 ile pamuk, %8.3 ile kahve, %6.6 ile soya fasulyesi, %6.5 ile alüminyum, %6.1 ile platin, %5.5 ile kakao, %4.9 ile buğday, %3.8 ile kurşun, %1.6 ile nikel izledi.

Tüm bu gelişmeler altında, emtia fiyat analizleri aşağıdaki şekilde ele alınmıştır.

Metal-Demir-Çelik :

Londra Metal Borsası (LME) verilerine göre Bakır fiyatları Ağustos ayını %4.37’lik artış ile 6.728 dolar/ton seviyelerinde kapatırken, LME Bakır Stokları ise aynı ay için %30.26’lık azalış gösterdi. Son 3 ayda bakır stokları yaklaşık 2/3 oranında azaldı. Üretim tarafında yükselme olmaz ve talep artmaya devam eder ise fiyatlarda artış kaçınılmaz olacak. Uzmanlara göre Çin ekonomisinde Ağustos ayında görülen toparlanmanın talebi güçlendirmesi ve zayıflayan dolar ile ile fiyatlanan metalleri ABD dışındaki ülkeler için ucuz hale getirmesinden dolayı bakır fiyatlarına ekstra destek sağladı. Bloomberg HT haberine göre; Citigroup, kendi boğa senaryosunu işaret ederek, 2020 yılında büyük oranda dengeli bakır piyasası ve 2021’de 300.000 tonluk açığın gelecek 6 ila 12 aylık dönemde fiyatların ton başına 8,000 dolar seviyesini görmesini makul kılacağını kaydetti. Citi analistleri, bakır fiyatları için baz senaryo tahminlerinin 2020 yılının 4. çeyreğinde ton başına 6.500 dolar, 2021’in 1. ve 2. çeyreğinde aynı seviye ve takip eden iki çeyrekte 6.600 dolar olduğunu kaydettiler. Bakır fiyatları 1 Eylül’de Londra Metal Borsası’nda (LME), düşen stoklar ve metallerde görülen geniş tabanlı yükselişin desteği ile, ton başına 6.830 dolara kadar çıkarak Haziran 2018’den bu yana en yüksek seviyesini gördü. Çin ekonomisinde Ağustos ayında görülen toparlanmanın talebi güçlendirmesi ve zayıflayan doların metalleri ABD dışındaki ülkeler için ucuz hale getirmesi ise bakır fiyatlarına ekstra yükseliş baskısı yarattı. 2021 yılı bakır fiyatları tahminini 2.77 USD/lb ‘den 3.10 USD/lb’e yükselten Bank of Amerika analistleri, güçlü talep ve zayıf doların devam etmesi durumunda fiyatların 2021 yılında 3.40 USD/lb yani 7.500 USD/ton’u görebileceğini belirtti. BHP analistlerine göre bakır fiyatları 2020 yılının ikinci yarısında 4.618 ile 6.038 USD/ton aralığında hareket ederek, 2020 yılını ortalama 5.500 USD/ton (2.50 USD/lb) seviyesinde kapatacak. BHP, 2019 yılında küresel birincil bakır ihtiyacının %42’ini sağlayan Güney Amerika madenlerinin bölgedeki Covid-19 risklerinin artması ile oluşabilecek arz sorununa dikkat çekerken 2021 Mart ayından itibaren hurda bulunabilirliğinin de artması ile bu risklin azalacağını öngörüyor. Bakır talebinde ekonomik canlandırma paketleri ve inşaat sektöründeki artış sebebiyle talep artışı öngören Fitch analistlerine göre; 2021, 2022 ve 2023 yılı ortalama Bakır fiyatları sırasıyla 6.000, 6.200 ve 6.400 USD/ton olurken, uzun vadeli fiyat provizyonu ise 6.700 USD/ton olacak.

Londra Metal Borsası (LME) verilerine göre Alüminyum fiyatları Ağustos ayını %4.54’lük artış ile 1.762 dolar/ton seviyelerinde kapatırken, LME Alüminyum Stokları ise aynı ay için %5.07’lik azalış gösterdi. Alüminyum alaşım fiyatları ise aynı dönem için %1.37’lik azalış ile 1.301 USD/ton oldu. Alüminyum için 2020’nin ikinci çeyrekteki stokların eritilmesinin, izabe tesislerinin üretimlerinin çoğunlukla askıya alınmasının ve inşaat faaliyetlerindeki artışın fiyatlara yukarı yönlü baskı yaptığını düşünen Fitch analistlerine göre; 2021, 2022 ve 2023 yılı ortalama Alüminyum fiyatları sırasıyla 1.650, 1.800 ve 1.900 USD/ton olurken, uzun vadeli fiyat provizyonu ise 1.900 USD/ton olacak. Analistlere göre, 2021 yılında büyük ölçüde dengelenmiş bir Çinko piyasa olacağı içn 2022’de hafif fiyat düşüşü görülecek. Analistelere göre Alüminyum üretiminde kullanılan boksit üretimi üreticiler Gine, Endonezya ve Avustralya gibi önemli üretici ülkeler ile birlikte BAE, Hindistan ve Endonezya’daki üretim artışları ile 2021 yılında hızlı bir şekilde artacak. Citibank ise bu yıl için alüminyum fiyat beklentisini 1.635 USD/tondan 1.660 USD/tona yükseltti.

Londra Metal Borsası (LME) verilerine göre Nikel fiyatları Ağustos ayını %12.05’lik artış ile 15.414 dolar/ton seviyelerinde kapatırken, LME Nikel Stokları ise aynı ay için %1.59’luk artış gösterdi. Outokumpu paslanmaz çelik Eylül ayı prim fiyatlarını; 430 kalite için 26 EUR/ton azalış, 304 kalite için 3 EUR/ton artış ve 316 kalite için 6 EUR/ton artış ile açıkladı. BHP analistlerine göre nikel fiyatları 2020 yılının ikinci yarısında 11.055 ile 14.290 USD/ton aralığında hareket ederek, 2020 yılını ortalama 12.475 USD/ton seviyesinde kapatacak. BHP analistlerine göre, günümüzde Nikel talebinin üçte ikisini oluşturan paslanmaz çelik sektörünün önümüzdeki yıllarda artan talep ile elektrikli araç bataryalarındaki tüketim ile eşit seviyeye gelecek. ING analistlerine göre, Çin limanlarında azalan stoklar nedeniyle, nikel laterit cevher fiyatlarının sürekli olarak yükselmesi; nikel fiyatlarına artış yönlü baskı yaratıyor. Ancak, paslanmaz çelik stoklarının yüksek olması ve Endonezya’da yeni devreye alınan tesisler ile nikel üretim kapasitenin artması ile fiyatların yükselmesine engel oluyor. Nikel arzında potansiyel sıkışıklık öngören Fitch analistlerine göre; 2021, 2022 ve 2023 yılı ortalama Nikel fiyatları sırasıyla 13.250, 14.000 ve 14.000 USD/ton olurken uzun vadeli fiyat provizyonu ise 14.000 USD/ton olacak. Citibank ise bu yıl için Nikel fiyat tahminini 12.860 USD/tondan 13.235 USD/tona yükseltti.

Londra Metal Borsası (LME) verilerine göre Çinko fiyatları Ağustos ayını %10.03’lük artış ile 2.530 dolar/ton seviyelerinde kapatırken, LME Çinko Stokları ise aynı ay için %16.96’lık artış gösterdi. Capital Economics’e göre 2021 yılında rafine üretiminin %2.2 daha artması ve talebin düzelmesi göz önüne alındığıda, Çinko fiyatları 2021 yılında genellikle yatay bir çizgi izleyerek, yılı 2.400 USD/ton seviyelerinde kapatacak. Eden Asset Management (EAM) analisteri, 2022’den itibaren çinko için bir arz açığı ortaya çıkacağını öngördüklerini belirterek, bunun sonucunda Çinko fiyatlarının en son 2018’de görülen 3.000 ABD Doları / ton seviyelerine kadar yükselebileceği konusunda uyarıda bulundular. Çin’deki artan talep nedeniyle 2020 yılı Çinko fiyat tahminini 2.000 USD/ton’dan 2021 USD/ton’a çeken EMA analistlerinin 2021 yılı ortalama Çinko fiyat tahmini ise 2.197 USD/ton oldu. Çinko madeni arzında azalış ve Çin’de daha güçlü bir talep toparlanması bekleyen Fitch analistlerine göre; 2021, 2022 ve 2023 yılı ortalama Çinko fiyatları sırasıyla 2.100, 2.000 ve 2.100 USD/ton olurken, uzun vadeli fiyat provizyonu ise 2.100 USD/ton olacak. Analistlere göre, 2021 yılında büyük ölçüde dengelenmiş bir Çinko piyasa olacağı içn 2022’de hafif fiyat düşüşü görülecek. Citibank ise bu yıl için Çinko fiyat beklentisini 2.110 USD/tondan 2.200 USD/tona; 2021 yılı için 2.215 USD/ton’dan 2.275 USD/ton’a yükseltti.

Londra Metal Borsası (LME) verilerine göre Kurşun fiyatları Ağustos ayını %7.24’lük artış ile 1.977 dolar/ton seviyelerinde kapatırken, LME Kurşun Stokları ise aynı ay için %6.68’lik artış gösterdi. Aynı dönem için LME Kalay fiyatları ise %0.44’lük artış ile 18.105 dolar/ton olurken, LME Kalay stokları %35.17’lik artış gösterdi. Trading Economics analistlerine göre Kurşun fiyatları 2021 yılı ikinci çeyreğini 1.870 seviyelerine kapatırken, aynı dönem için Kalay fiyatları 17.800 USD/ton seviyelerinde olacak. Reuters’ın haberine göre, pandemi Malezya, Brezilya, Peru ve Bolivya’nın Kalay madeni operasyonlarını kısıtlamaya zorladı. Arz tarafında Covid-19 sebepli daralmaların yanında Endozya’da PT Timah’ın yılın başlarında düşük fiyatlar nedeniyle üretimi ve ihracatı yavaşlattığı belirtiliyor. Analistlere göre; Kalay’ın en büyük tüketicilerinden yarı iletken ve elektronik pazarının pandemi döneminde artması ile oluşan talep, dar tedarik piyasası, yeni kapasite projelerinin yeterli olmaması fiyatlara yukarı yönlü baskı oluşturmaya devam edecek.

Demir Cevheri fiyatları, Ağustos ayını %12.7’lik artış ile 124 dolar/ton seviyelerinde kapattı. Steelorbis haberlerine göre; Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch, Vale’nin hala sınırlı olan kapasitesi ve “devam eden düşük piyasa arzından” yola çıkarak demir cevheri fiyat tahminini gözden geçirdi. Kuruluş, “Vale, piyasanın dengeli olması veya arz fazlası bulunması için 2020-2022 döneminde üretimini önemli oranda artırmalı. Diğer hiçbir madenci, piyasa dengesi üzerinde bu denli bir etkiye sahip değil ve hepsi de daha fazla üretmeye çalışarak mevcut fiyatlardan faydalanmak istiyor,” ifadelerini kullandı. Fitch, küresel demir cevheri oyuncularının eksik arzın yerini doldurma çabalarına rağmen, Vale’nin 2019 yılındaki Brumadinho faciasının ardından kaybettiği 80 milyon mt’u telafi edemeyeceklerini düşünüyor. Corona virüsünün neden olduğu yaygın sorunların Vale’nin sonuçlarını çok az etkileyeceğini ve serbest nakit akışının yüksek kalacağını tahmin ediliyor. Fitch bu yıl için, Çin’den ithal edilen %62 tenörlü toz demir cevheri fiyat tahminini 75$/mt CFR’dan 95$/mt seviyesine çıkardı. 2021 yılı için ise kuruluş, aynı özellikteki ürünün fiyat tahminini 60$/mt seviyesinden 75$/mt seviyesine yükseltti. 2022 yılında gösterge demir cevheri fiyatlarının 70$/mt olacağını tahmin eden Fitch; Vale’nin demir cevheri ve pelet üretim hacimlerinin 2020 yılında 295 milyon mt, 2021’de 340 milyon mt ve 2022 yılında 350 milyon mt olmasını bekliyor. Demir cevheri vadeli işlemleri, Çin’de çelik kullanımının gelecek aylarda güçlenmeye devam edeceği ve deniz aşırı zayıf talebi telafi edeceği beklentisi ile artış eğilimi gösteriyor. Dalian Emtia Borsası’nda Ocak 2021 vadeli demir cevheri kontratı, erken işlemlerde % 2,5 artarak 855 yuan/tona (123,35 dolar) kadar çıkarken; Singapur Borsası’nda da Eylül vadeli demir cevheri % 1,9 artarak 119,15 dolar/tona çıktı. Analistler, piyasa katılımcılarının Çin’de ikinci yarı sıkı çelik talebi beklentileri nedeniyle fiyatların arttığına vurgu yaptı. Öte yandan tedarik bozulmalarının fiyatları destekleyeceği belirtildi. Bank of America demir cevheri fiyat tahminlerini 2020 yılı için, Brezilya’daki arz sorunları ve daha güçlü Çin çelik üretim talebi sebepleriyle 10 USD/ton arttırarak ortalama 95 USD/ton açıkladı. Banka’nın 2021 tahmini ortalama 85 USD/ton olurken, 2022 tahmini 75 USD/ton oldu.

Plastik ve  Kauçuk :

Ağustos ayında yurtiçi plastik piyasası, Temmuz ayındaki gibi genellikle yatay bir seyir izledi. Fiyatlarda ortalama %0.40’lık artış görülürken, en yüksek artış %2.15 ile PVC’de olurken, bunu %1.14 ile PP takip etti. ABS, PS ve PE fiyatlarında değişiklik olmadı. Yurtdışı PA piyasasında ise Ağustos ayında ortalama %0.89’luk azalış görüldü. Lanxess, küresel olarak adipik asit fiyatlarını, Ağustos ayı sonunda hammadde maliyetlerindeki artış nedeniyle 80 EUR/ton yükseltti. DSM, Eylül ayından itibaren Nylon 6 (PA6) için fiyatlarını Avrupa, Orta Doğu ve Afrika ile Güney Amerika’da 150 € / mt ve Kuzey Amerika’da 0,08 $ / lb arttırdı. Haziran ayından bu yana yatay seyirde hareket ediyordu. Chemorbis haberlerine göre; zayıf Türk Lirası ve alıcıların yeterli stoku bulunması, Bayram tatili çıkışından bu yana PE talebinin zayıf seyretmesine neden oldu. Bu tablo, Ağustos için zam girişimlerine geçit vermedi ve piyasayı Çin’deki fiyat artışlarına kayıtsız tuttu. ChemOrbis’in haftalık ortalama verilerine göre, Türkiye’de AYPE film fiyatlarının Çin üzerinde Ağustos ortasında 93$/ton olan primi ertesi hafta 29$/tona indi. İthal YYPE film için ise, Ağustos ortasında 32$/ton olan prim, sonraki haftada 20$/tona geriledi. Her iki rakam da, Mayıs-Haziran aylarından bu yana Çin karşısında taşınan en düşük prim miktarlarına işaret ediyor. Türkiye’de Eylül ayına ilişkin ilk beklentiler Çin bazlı netback hesaplamaları ve hassas petrol piyasaları ekseninde çeşitlilik gösteriyor. Alıcılara göre, PE fiyatları ekonomik sorunların gölgesinde az çok stabil bir eğilim izleyebilir ve işlemlerde indirimler görülebilir. Öte yandan, Türkiye’nin Çin karşısında halihazırda sağlıklı bir primden yoksun olduğu aşikar. Dolayısıyla, satıcıların talebin Eylül’de toparlanacağı umudu boşa çıksa dahi indirim miktarları sınırlı kalabilir. Bir tüccar, “Alıcıların Eylül veya Ekim başı gibi pazara döneceği kanaatindeyiz,” dedi. Asya ABS piyasalarında Ağustos’un ilk günlerinde başlayan artış eğilimi ayın son haftasında da hız kazandı. Sıkışık arz, Çin’de güçlü seyreden talep ve artan maliyetlerden destekle fiyatlar yeni yüksek seviyelere ulaştı. Bu arada, mali teşvik paketleri de Çin’de talebin canlanmasında rol oynadı. Bu arada, piyasa oyuncuları bölgedeki sıkışıklığın boyutu nedeniyle ABS artışlarının PS zamlarını geride bıraktığını belirtti. Bütadien artışları da ABS fiyatlarındaki yükseliş eğilimini pekiştirdi. ChemOrbis Fiyat Sihirbazı’nda yer alan haftalık ortalama verilere göre, CFR Çin bazındaki spot bütadien fiyatları Haziran sonundan beri %55 arttıktan sonra geçen hafta 575$/ton seviyesinde yer aldı. CFR Çin bazındaki spot ACN fiyatları da Temmuz ortasından bu yana 80$/ton artışla 1030$/tona ulaştı. Öte yandan, spot stiren piyasalarında fiyatlar üst üste dört haftadır geriliyor. ChemOrbis verilerine göre, CFR Çin bazındaki fiyatlar 640$/tona, FOB Kore bazındaki fiyatlarsa 615$/tona geriledi. Her iki fiyat da, 2020 Mayıs’tan bu yana görülen en düşük seviyelere işaret ediyor. Bu düşüşler, diğer artış faktörlerinin öne çıkan etkisiyle ABS fiyatları üzerinde şimdiye kadar pek etki yaratmadı. Satıcılar, Çin’de güçlü seyreden talepten destekle CIF 1700$/ton veya biraz üzerinden teklif vererek piyasanın nabzını ölçmeye karar verdi. İthal enjeksiyonluk ABS için genel fiyat aralığı Ağustos sonunda önceki haftaya kıyasla 100-150$/tonluk ciddi bir artışla CIF Çin, peşin 1600-1720$/tondan değerlendirildi. Bu arada, Güneydoğu Asya’da ithal ABS fiyat aralığı da 80-100$/ton artışla CIF, peşin 1530-1650$/tona ulaştı. Çin’de bir tüccar, Tayvanlı bir üreticinin ABS fiyatlarında 90$/ton artış uyguladığını bildirdi. Tüccar, “Tedarikçimiz, normal ABS kotasının yalnızca %30’unu verebildi,” dedi. Türkiye’nin ithal ABS piyasası da Asya’dan keskin artışlara sahne oldu. Güney Koreli bir tedarikçi Eylül yüklemeleri için fiyatlarında üç haneli artış uyguladı. Güney Kore malı enjeksiyonluk ABS natürel fiyatları 80$/ton artışla CIF Türkiye, peşin 1480-1500$/tondan değerlendirildi. ChemOrbis Fiyat Endeksi’ne göre, FOB Çin bazında haftalık ortalama şişelik PET teklifleri Ağustos ikinci yarısında 670$/tondan 680$/tona, yurtiçi teklifler ise 756$/tondan 762$/tona yükseldi.

Kağıt ve Kereste :

Yurtiçi kağıt fiyatlarında Ağustos ayında ortalama %3.24’lük artış görüldü. Yurtiçi üreticilerin satış fiyat listelerini karton kağıtlarda ortalama %4.04 oranında arttırdığı görülürken; testliner ve fluting tarafında artışlar görülmedi. Hurda kağıt fiyatlarında Ağustos ayında ortalama %8.27’lik artış görülürken, en yüksek artış %33.33 ile karışık hurda kağıtta görüldü. Yurtiçi kağıt endeksi ise Ağustos ayında bir önceki yılın Aralık ayına göre %17.00 ve bir önceki yılın aynı ayına göre %10.30 artış yönünde gerçekleşti. Global piyasalara baktığımızda; NIKKEI ve TOPIX Kağıt Hamuru & Kağıt endekslerinde Ağustos ayında ortalama %1.45 oranında artış görüldü. Bu şekilde ortalama endeks bir önceki yılın Aralık ayına göre %18.25 azalış olarak gerçekleşti. Avrupa’da Temmuz ayında düşüş gösteren geri dönüşümlü kağıt fiyatlarının Ağustos ayında stabil kaldığı görüldü. Oluklu kutu malzeme fiyatları ise yeni kağıt kapasitelerinin devreye girmesi, talebin düşük seyretmesi ve geri dönüşümlü kağıt fiyatlarındaki düşüşün paralelinde azalış eğilimli olarak hareket ediyor. EUWID analistlerine göre, bazı sektörlerde selüloz talebindeki iyileşme ve bakım sebepli üretim kesintileri nedeniyle azalan arz, selüloz fiyatlarını Ağustos ayında sabit tutacak. Diğery yandan, kağıt endüstrisindeki birkaç segmentte, örneğin dekor kağıdı ve belirli özel kağıt türlerinde, talepte hafif bir toparlanma görüldü. Ayrıca, grafik kağıdı için gelen siparişler yeniden güçlendi. Kaynaklar ayrıca EUWID’e entegre kağıt fabrikalarından daha az kağıt hamuru geldiğini belirtiyor. Bununla birlikte, Covid-19 nedeniyle sonbahara ertelenen Güney Amerika ve İskandinav selüloz fabrikalarında bakımla ilgili kesintilerin de kağıt hamuru tedarikini kısaltacağı bildiriliyor.
Emlak365’in araştırmasına göre, artan inşaat sektörü ile birlikte oluşan kereste ihtiyacı sebebiyle Ağustos ayında 5×10 ve 10×10 inşaatlık kereste fiyatı 990 TL/m3 olarak; 91×91 inşaatlık kereste fiyatı 820 TL/m3 seviyelerinde işlem görmeye devam etti. Global kereste fiyatları ise Temmuz ayındaki %34.45’lik artıştan sonra Ağustos ayında da %58.42’lik artış gösterdi. Diğer yandan, Finlandiya’da çam tomrukları için ortalama fiyat metreküp başına 53,5 Euro ve ladin tomruk fiyatı metreküp başına 57,4 Euro’dan işlem görüyor.

Enerji ve Petrol :

Elektrik fiyatlarında 3.çeyrek fiyatları devam ederken; doğalgaz fiyatlarında Eylül ayı için BOTAŞ tarafından fiyat değişikliğine gidilmedi. Habertürk haberine göre; BOTAŞ, gerek konut, gerekse sanayide gaz fiyatlarını “sabit” tuttu. Gaz fiyatı (her 1000 metreküp), konutlar için bin 251 TL, sanayi ve elektrik üreten santrallar için bin 400 TL düzeyinde bulunuyor. Sanayi müşterileri ve santrallar, eylül ayında sözleşmeleri ile taahhüt ettiklerinin üstünde gaz çekerse bin 260 TL’den gaz tüketmeye devam edecek. Sektör kaynakları, BOTAŞ’ın 1 Ekim’de gaz alım fiyatının (Rusya’dan ithal edilen gazın fiyatı 183-184 dolardan, 165-166 dolara kadar) gerileyeceğine işaret ederek, “Kış mevsimine girerken bir miktar indirim söz konusu olabilir. Dolar kurunda yaşanacak olası artış bu indirimi engeller. Kur önemli bir etmen” görüşünü dile getirdi. Yurtiçi pompa fiyatları Ağustos ayında motorin için %3.87’lik artış gösterirken, Kurşunsuz Benzin fiyatları %4.72 oranında arttı. Bu tabloya göre, motorin ve kurşunsuz benzin fiyatları 2020 yılında ortalama %5.57 oranında azalış gösterdi. AA haberine göre; ABD Enerji Enformasyon İdaresi (EIA) bu yıla ilişkin petrol fiyatı tahminini yukarı yönlü revize etti. EIA’nın “Ağustos 2020 Kısa Dönem Enerji Görünümü Raporu”nda, bu yıl Brent türü ham petrolün ortalama varil fiyatı 41.4 USD olarak tahmin edildi. Temmuz 2020 raporunda bu öngörü 40.5 USD idi. Bu yılın ilk çeyreğinde ortalama 50 USD ve ikinci çeyrekte 29 USD olarak gerçekleşen Brent türü ham petrolün varil fiyatının, üçüncü çeyrekte 43.1 USD, son çeyrekte 43.5 USD ve yılın tamamında 41.4 USD olması bekleniyor. Bu rakamın gelecek yıl 49.5 USD yükseleceği öngörülüyor. Raporda, hala yüksek seyreden küresel petrol stoklarının fiyatlar üzerinde baskı oluşturduğuna işaret edildi, gelecek yıl petrol stoklarındaki düşüşün fiyatları yükselteceği belirtildi. EIA, ABD’nin bu yıla ilişkin günlük ham petrol üretim beklentisini ise 370 bin varil aşağı çekti. Buna göre, ülkenin günlük ortalama ham petrol üretiminin bu yıl yaklaşık 11,3 milyon varil seviyesinde gerçekleşmesi, gelecek yıl ise 11,1 milyon varil seviyesine düşmesi bekleniyor. ABD, Kasım 2018’de Suudi Arabistan ve Rusya’yı geride bırakarak dünyanın en büyük ham petrol üreticisi olmuştu. BHP yaptığı değerlendirmede, “Fiziki petrol piyasası için en ciddi risklerin geride kaldığına inanıyoruz. Eğer global olarak mobilite iyileşmeye devam eder ise fiyatlar hali hazırdaki toparlanmayı devam ettirebilir” ifadelerini kullandı. Ekonomist haberine göre; Dünya genelinde Covid-19 karantina önlemleri, seyahat yasakları ve ekonomik aktivitelerdeki yavaşlamayla petrol piyasalarındaki arz fazlası yıl içinde küresel fiyatların eksi değerlere düşmesine neden olurken, bu yılın ikinci yarısından itibaren talep tarafında gerçekleşen artış çerçevesinde petrolün varil başına 50 dolar seviyelerine kadar fiyatlanabileceği öngörülüyor. Sektör raporlarından derlenen bilgilere göre, geçen yıl günlük ortalama 100 milyon varil olan küresel petrol talebinin bu yıl geçen yıla oranla günlük 8 milyon 100 bin varil azalışla ortalama 91,9 milyon varil olması bekleniyor. Küresel piyasalarda petrole olan talebin 2021’de ise bu yıla göre günlük 5 milyon 200 bin varil daha artacağı hesaplanırken, küresel petrol fiyatlarının da talebe bağlı olarak artacağı tahmin ediliyor. WoodMackenzie analistleri; yıl sonu itibariyle OPEC+ ülkelerinin kısıntı performanslarının ve ülkelerin salgının ekonomik etkilerinin azaltılması amacıyla karantina önlemlerini esnekleştirmelerinin küresel petrol fiyatları için belirleyici olacağını belirterek, “Artan petrol talebi sonucunda, Brent petrolün varil başına 40 ila 50 dolar arasında fiyatlanacağını öngörüyoruz.” dedi.

Döviz Kurları :

TCMB 31 Ağustos 2020 kapanış verilerine göre, USD döviz satış kuru bazında %5.61’lik artış ile 7.3393 TL; EUR döviz satış kuru bazında %7.12’lik artış ile 8.7441 TL oldu. EUR/USD paritesi ise Ağustos ayını %1.43’lük artış ile 1.1914 değerinde kapatmış oldu. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Ağustos tarihli Beklenti Anketine göre 2020 yıl sonu döviz kuru (ABD Doları/TL) beklentisi bir önceki anket döneminde 7.02 TL iken, bu anket döneminde 7.34 TL olmuştur. 12 ay sonrası döviz kuru beklentisi ise bir önceki anket döneminde 7.26 TL iken, bu anket döneminde 7.68 TL olarak gerçekleşmiştir. Global tahminlere baktığımızda; Commerzbank Ağustos ayı raporunda EUR/USD paritesini 2020’Q3, Q4, 2021’Q1, Q2 ve Q3 için sırasıyla 1.20, 1.21, 1.21, 1.22 ve 1.23 olarak yükseltti. UBS, 2020 yıl sonu dolar kurunu 7.10 seviyesinde korurken; 2021 yılı ilk çeyrek tahmini 7.30, ikinci çeyrek tahmini 7.50 ve üçüncü çeyrek tahmini 7.70 seviyesinde revize etti. Ağustos ayı için “likitsizlik” uyarısı yapan Goldman Sachs, üç, altı ve 12 aylık dolar kuru tahminini sırasıyla 7,75, 8 and 8,25 liraya çıkardı. Daha önceki tahmin sırasıyla 7, 7,50 and 8 liraydı. Goldman Sachs analistleri raporda, “Türkiye’de yerleşik kişilerin elindeki döviz mevduatlarının artması, bozulan enflasyon görünümü, sınırlı rezervler, dış finansman açığı ve alışılmışın dışındaki politika karışımı nedeniyle Dolar/TL üzerindeki riskler kısa vadede yukarı yönlü” ifadelerine yer verdi. Citibank’ın EUR/USD kuru için 2020 yılsonu, 2021 Q1 ve Q2 sonu tahminleri sırasıyla 1.19, 1.21 ve 1.22 olurken; aynı dönemler için dolar kuru tahmini 7.49, 7.68 ve 7.81 olarak açıklandı.

Gıda :

TÜSMOD Gıda Endeksi Ağustos ayında bir önceki aya göre %2.78 artarken; bir önceki yılın Aralık ayına göre %6.08 ve bir önceki yılın aynı ayına göre %12.75 artış gösterdi. Ağustos ayında Kırmızı Et fiyatlarında %0.06’lık artış görülürken, balık fiyatlarındaki artışın etkisi ile Beyaz Et fiyatları %1.62 artış gösterdi. Mevye ve sebze fiyatları ise sırasıyla %2.28 artış ve %0.30 artış şeklinde değişti. İTO verilerine göre, İstanbul’da Ağustos ayında gıda harcamalarında %0.84 artış görüldü. Ağustos ayında Gıda Harcamalarında %22.44 ile Patlıcan en yüksek artış gösterirken, bunu %19.17 ile Limon, %15.47 ile Kıvırcık Salata, %11.87 ile Kabak ve %10.15 ile Salatalık izledi. Gıda harcamaları yaş kuru sebze ve meyveler alt grubunda yer alan Erik, Ağustos ayında %24 gerileyerek fiyatı en fazla azalan ürün olarak kayıtlara geçti. Fiyatında azalış izlenen diğer ürünler; %11.57 ile Yaş Üzüm, %9 ile Armut, %7.22 ile Patates ve %7.04 ile Bamya olarak sıralandı.

Küresel gıda fiyat endeksi, küresel gıda fiyatları genel olarak daha güçlü talep ve daha zayıf ABD dolarının etkisiyle Ağustos ayında ortalama 96.1 puanla bir önceki aya göre %2 artarak Şubat 2020’den bu yana en yüksek seviyesine ulaştı. BloombergHT haberine göre, Yemlik tahılların yükselişine öncülük ettiği FAO Tahıl Fiyat Endeksi, Temmuz ayına göre %1.9 artarak Ağustos 2019’daki değerinin ortalama %7 üzerine çıktı. %8.6 artan sorgum fiyatları, Çin’in güçlü ithalat talebinin desteğiyle bir yıl önceki seviyesinin %33.4 üstüne çıktı. Iowa’daki ürün hasarlarının arzı etkileyebileceği endişeleriyle, Mısır fiyatları %2.2 artarken, uluslararası pirinç fiyatları da mevsimsel olarak kısıtlı erişilebilirlik ve Afrika’nın artan talebinin desteğiyle yükseldi. FAO Şeker Fiyatı Endeksi, Avrupa Birliği’ndeki ve dünyanın en büyük ikinci şeker ihracatçısı Tayland’daki olumsuz hava koşulları nedeniyle azalan üretim beklentilerini ve Çin’in güçlü ithalat talebini yansıtarak %6.7 artış kaydetti. FAO Bitkisel Yağ Fiyat Endeksi, başta palm yağ olmak üzere, soya, ayçiçek ve kolza yağlarındaki fiyat artışları nedeniyle %5.9 arttı. Bu hareketler esas olarak, güçlü küresel ithalat talebi karşısında önde gelen palm yağ üreticisi ülkelerdeki olası üretim durgunluklarının etkisini yansıtıyor. FAO Süt Ürünleri Fiyat Endeksi, Temmuz’dan bu yana neredeyse hiç değişmedi. Büyük Okyanusya Bölgesindeki bol miktarda mevsimlik ihracat olanağı beklentileriyle peynir ve tam yağlı süt tozu fiyatları artarken, Ağustos’taki sıcak hava dalgasının ardından süt üretiminin azalmasıyla ihracat olanaklarının daraldığı Avrupa’da tereyağı fiyatları yükseldi. FAO Et Fiyat Endeksi de Ağustos 2019’dan bu yana %8.9 düşmesine ragmen, sığır, kümes hayvanları ve küçükbaş hayvan etlerine yönelik azalan talebin, Çin’in domuz eti ithali için artan talebiyle dengelenmesinin etkisiyle Temmuz’dan bu yana neredeyse hiç değişmedi.

Tüm meslektaşlarımıza TÜSMOD Ailesi olarak başarılar dileriz.