Değerli Meslektaşlarımız,
TÜSMOD Emtia Fiyat Endeksi 2019 yılı Eylül ayında bir önceki aya göre %1.00 artarken, bir önceki yılın Aralık ayına göre %5.44 ve bir önceki yılın aynı ayına göre %1.37 artış gösterdi.
Satınalma ve Tedarik Yönetimi alanında akademik, bölgesel, sektörel ve kurumsal çalışmalar yapan ve Üst Meslek Örgütü olan TÜSMOD mesleği aynı çatı altında toplamaya devam ediyor. Kurulduğundan buyana mesleği en üst düzeyde temsil etmek amacıyla çalışan ve örgütlenen TÜSMOD, Eylül ayı itibariyle üyelik başvuruları kabul etmeye başladı. “Her üye için bir fidan bağışı” sloganı ile üye kabul eden TÜSMOD, ülkemizin sosyal sorumluluk bilincinin arttırılmasına da destek oluyor. Satınalma ve Tedarik Yönetimi Üst Meslek Örgütü hedefi ile çalışan TÜSMOD üyeleri aynı zamanda mesleki kayıtlarını yaptırmış ve mesleki sicil kayıt numaralarını almış oluyor. Aidat ödemesinin olmayacağı TÜSMOD üyeliğinde, üye nosu ile güncel mesleki yayınlara da ulaşılabiliyor. Tüm meslektaşlarımızı daha rekabetçi bir Türkiye oluşturmak için mesleki kayıtlarını oluşturmaya, TÜSMOD üyeliğine davet ediyoruz.
Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) küresel ekonomik büyümenin, 10 yıl önceki finansal krizden bu yana en düşük seviyede olduğunu açıkladı. OECD, 2019 yılı Mayıs ayında yayımladığı Ekonomik Görünüm Raporu’nu güncelleyerek, bu yılki Gayri Safi Yurt İçi Hasıla beklentisini %3,2’den %2,9’a çekti. Örgüt, 2020 yılına ilişkin küresel büyüme beklentisini ise %3,4’ten %3’e düşürürken, “Bu finansal krizden beri en düşük yıllık büyüme oranı olacak, aşağı yönlü riskler de artmaya devam ediyor” açıklamasını yaptı. Uluslararası Para Fonu (IMF) Temmuz ayında 2019 ve 2020 yıllarına ilişkin küresel büyüme tahminini düşürmüştü. Büyüme tahminlerindeki düşüşün en büyük nedenlerinden birinin, dünyanın en büyük iki ekonomisi olan Çin ve ABD’nin arasındaki ticaret savaşı olduğu belirtiliyor. ABD ekonomisinin bu yıl %2,4 büyümesi bekleniyor. Mayıs ayındaki büyüme tahmini bu orandan 0,4 puan daha fazlaydı. ABD ekonomisinin geçen yılki büyüme oranı ise %2,9 idi. ABD’nin 2020 büyüme beklentisi de 0,3 puan azaltılarak %2’ye çekildi. Çin’in büyüme oranının bu yıl %6,1’e gerilemesi bekleniyor. Daha önceki büyüme anketlerinde beklenti %6,2 olarak yer almıştı. Gelecek yıla ilişkin büyüme beklentisi ise 0,3 puan azaltılarak %5,7 olarak belirlendi. OECD, 2019 yılına ilişkin büyüme beklentilerini de indirerek, 19 AB ülkesinin dahil olduğu euro bölgesi için bu yıl için büyüme tahminini %1,1 olarak, gelecek yıl için büyüme tahminini ise %1 olarak açıkladı. İngiltere’nin AB’den anlaşmasız bir şekilde ayrılmasının doğuracağı sonuçlarla ilgili ise OECD, “Anlaşmasız bir çıkış kısa dönemde maliyetli olacak, muhtemelen İngiltere’yi 2020’de resesyona sürükleyecek ve Avrupa’daki büyümeyi de büyük ölçüde geriletecek” açıklamasında bulundu. OECD, Türkiye için 2019’daki büyüme beklentisini de -%2,6’dan %0,3’e revize etti. Örgüt, Türkiye için 2020 yılına ilişkin öngördüğü %1,6 büyüme tahminini ise değiştirmedi. Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch, Global Ekonomik Görünüm raporunu yayınladı. Türkiye ekonomisi için 2019 büyüme tahminini yukarı yönlü revize eden kuruluş, 2019 yılının tamamı için büyüme beklentisini Haziran ayında duyurduğu -%1,1’den -%0,3’e yükseltti. Türkiye ekonomisinin 2020 ve 2021’de %4,3 olarak öngördükleri potansiyelin altında büyüyeceğini öngörmeye devam ettiklerini belirten Fitch, 2020’de %3,1 ve 2021’de %3,6 büyüyeceğini tahmin etti. Diğer yandan Fitch, global ekonomi için görünümün ABD ile Çin arasındaki ticaret savaşının tırmanmasından kaynaklı olarak ciddi şekilde kötüleştiğine işaret etti ve global ekonomide büyümenin gelecek yıl 2012’den bu yana görülen en düşük seviyeye gerileyeceğini öngördü.
Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından, “Değişim Başlıyor” ana temasıyla hazırlanan Yeni Ekonomi Programı’nı (2020-2022) (YEP) bakanlıkta düzenlenen basın toplantısıyla açıklandı. YEP’teki temel makro göstergelerdeki bazı hedefler ise şöyle: Enflasyon hedefleri 2019 için %12, 2020 için %8,5, 2021 için %6, 2022 için %4,9 oldu. Bütçe açığının gayrisafi yurt içi hasılaya oranının 2019, 2020 ve 2021 yılları için %2,9’ar, 2022 için %2,6 olması hedefleniyor. Büyüme hedefi 2019 yılı için %0,5, 2020, 2021 ve 2022 yılları için %5’er öngörülürken, işsizlik oranı hedefleri 2019 için %12,9, 2020 için %11,8, 2021 için %10,6 ve 2022 için %9,8 oldu. Bakanlık, programın son alanını, finansal istikrar için devreye alınacak politika setleri ve aksiyonların oluşturduğuna işaret ederek, program dönemi boyunca, finansal istikrarın güçlendirilmesi, dolarizasyonun azaltılması ve tasarrufların artırılması öncelikli hedeflerin başında olacağını kaydetti. Programda uygulanacak olan vergi, teşvik ve kamu finansman politikaları yoluyla ülke kaynaklarının cari dengeyi güçlendirmesi, yerli ve katma değeri yüksek üretime yöneltilmesi amaçlanıyor.
Metal-Demir-Çelik :
Londra Metal Borsası (LME) verilerine göre Bakır fiyatları Eylül ayını %0.88’lik artış ile 5.727 dolar/ton seviyelerinde kapattı. LME Bakır Stokları ise Eylül ayında %21.69’luk azalış gösterdi. ICSG’nin en son aylık istatistik bültenine göre, dünya madeni üretimi 2019’un ilk yarısında Peru’daki grevler ve Afrika’daki Copperbelt madenindeki üretim azalışının da etkileri ile yaklaşık %1,4 oranında düştü. Üretimdeki düşüşe paralel olarak talebin de düşmesi fiyatların artmasına baskı oluşturuyor. Ancak, azalan üretim ile stoklardaki düşüş devam ederse, fiyatlara yükseliş baskısı yaratacak. ICSG’ye göre, Çin’de görünen kullanım 2019’un ilk altı ayında sadece %3 arttı. Hem JP Morgan hem de Morgan Stanley, bu yıl Çin talebinin sadece %1,5 oranında artmasını beklerken, Goldman Sachs %0.5 gibi daha zayıf bir büyüme bekliyor. Talep azalışının, otomotiv sektöründeki zayıflıktan, elektrik şebekelerinde beklenenden daha düşük bir yatırım oranından kaynaklandığı yorumlanıyor. ICSG’e göre Çin dışında bakır talebini yılın ilk yarısında %3’lük bir düşüş gösteriyor. ABD ve Çin arasındaki süregelen ticaret gerilimleri manşetlere egemen olmakla birlikte, her ikisi de büyük üretim merkezleri olan Güney Kore ve Japonya arasındaki ticaret duruşu gibi diğer olumsuzluklar da var. Genel olarak belirsizliğin hakim olduğu Bakır fiyatlarının ne olacağı konusunda Goldman Sachs orta vadede 6.500 USD/ton’luk artış beklentisini korurken; JP Morgan 2020 ortalama fiyat tahminini 5.400 USD/ton’dan 5.050 USD/ton’a indirdi. Avustralya Sanayi Bakanlığı tahminine göre bakır fiyatları 2021 yılına kadar talep artışı beklentisi ile 6.328 USD/ton seviyelerinde olacak. Avustralya Ulusal Bankası, Eylül raporunda 2019, 2020 ve 2021 yılı sonu Bakır fiyatlarını sırasıyla 5.750, 6.000 ve 6.020 USD/ton olarak tahmin ettiğini açıkladı.
Londra Metal Borsası (LME) verilerine göre Alüminyum fiyatları Eylül ayını %0.53’lük düşüş ile 1.703 dolar/ton seviyelerinde kapattı. LME Alüminyum Stokları ise Eylül ayında %0.05’lik azalış gösterdi. Avustralya Sanayi Bakanlığı yaptığı açıklamada; ABD ve Çin arasındaki ticari gerilimlerin artması nedeniyle 2019’daki alüminyum fiyat tahminini Haziran ayındaki önceki tahminine göre %5 azaltarak 1.793 $/mt seviyesine düşürürken; 2020’ye yönelik fiyat tahminini %14 indirerek 1,662 $/mt’a, 2021’e yönelik tahminini ise %20 azaltarak 1.545 $/mt’a indirdi. Bakanlık raporunda, ABD ile Çin arasındaki ticaret gerilimlerinin yükselişini, dünyanın en büyük alüminyum tüketicisi olan Çin’den gelen alüminyum talebini azaltmaya devam ettiğini vurgularken, Çin hükümetinin Ekim 2018’den beri aldığı tedbirlerin de talebi canlandırmaya yetmediğini belirtti. Raporda 2019 yılı alümina spot fiyatları tahmini Haziran raporundan %5 azalarak 356 $/mt, 2020 için %6 azalarak 334 $/mt ve 2021 için %9 azalarak 316 $/mt düşürüldü. Bakanlığın 2019 yılında küresel birincil alüminyum tüketimine yönelik tahmini ise Haziran ayından %3 azalarak 64.48 milyon mt, 2020 için %8 azalarak 63.53 milyon mt ve 2021 için %13 azalarak 62.42 milyon mt oldu. Avustralya Ulusal Bankası, Eylül raporunda 2019, 2020 ve 2021 yılı sonu Alüminyum fiyatlarını sırasıyla 1.750, 1.850 ve 1.975 USD/ton olarak tahmin ettiğini açıkladı.
Londra Metal Borsası (LME) verilerine göre Nikel fiyatları Eylül ayını %1.62’lik azalış ile 17.560 dolar/ton seviyelerinde kapattı. LME Nikel Stokları ise Eylül ayında %3.61’lik artış gösterdi. Avustralya Sanayi Bakanlığı tahminine göre nikel fiyatları 2021 yılına kadar talep artışı beklentisi ile 15.784 USD/ton seviyelerinde olacak. Avustralya Ulusal Bankası, Eylül raporunda 2019, 2020 ve 2021 yılı sonu Nikel fiyatlarını sırasıyla 12.500, 12.500 ve 11.750 USD/ton olarak tahmin ettiğini açıkladı. Citibank, Endonezya cevher ihracat yasağının etkisini vurgulayarak, gelecek yıl Nikel fiyat tahminini 14.000 USD/ton ‘dan 17.500 USD/ton’a revize ettiğini duyurdu. Aynı şekilde Goldman Sachs, önümüzdeki 12 aylık dönem için tahminini Endonezya ihracat yasağı ve cevher yatakları tükendiğinde bu yıl kapatılması planlanan Filipinler’deki SR Languayn madeni kaynaklı arz sıkıntıları nedeniyle 16.000 USD/ton’dan 22.000 USD/ton’a yükseltti. . Outokumpu Ekim ayı paslanmaz prim değerleri ise 430 kalite için 18 EUR/ton düşüş, 304 Kalite için 170EUR/ton ve 316 kalite için 234 EUR/ton artışla açıklandı.
Londra Metal Borsası (LME) verilerine göre Çinko fiyatları Eylül ayını %5.84’lük artış ile 2.376 dolar/ton seviyelerinde kapattı. LME Çinko Stokları ise Eylül ayında %0.07’lik azalış gösterdi. Avustralya Sanayi Bakanlığı tahminine göre çinko fiyatları artan üretim ve Çin ekonomisindeki yavaşlama beklentileri ile 2021 yılına kadar 2.320 USD/ton seviyelerinde olacak. Avustralya Ulusal Bankası, Eylül raporunda 2019, 2020 ve 2021 yılı sonu Çinko fiyatlarını sırasıyla 2.350, 2.450 ve 2.150 USD/ton olarak tahmin ettiğini açıkladı. Citibank, Çinko fiyatları ile ilgili tahminini 2019 yılının ilk yarısında talepte görülen %0.3’lük düşüşe rağmen üretimin %1.8’lik artışı ile oluşan arz fazlalığı nedeniyle 2.200 USD/ton’dan 2.100 USD/ton’a revize etti. Banka’ya göre talepteki düşüş otomotiv sektöründeki daralmadan kaynaklanıyor.
Londra Metal Borsası (LME) verilerine göre Kurşun fiyatları Eylül ayını %2.26’lık artış ile 2.084 dolar/ton seviyelerinde kapattı. Aynı dönem için Kalay fiyatları ise %1.71’lik artış ile 16.045 dolar/ton seviyelerinde ayı kapattı. LME Kurşun Stokları, Eylül ayında %10.50’lik azalış gösterirken, aynı dönem için Kalay Stokları da %2’lik azalış gösterdi. Avustralya Ulusal Bankası, Eylül raporunda 2019, 2020 ve 2021 yılı sonu Kurşun fiyatlarını sırasıyla 1.900, 1.750 ve 1.675 USD/ton olarak tahmin ettiğini açıkladı.
Demir Cevheri fiyatları tekrar yükselişe geçerek, Eylül ayını %14.6’lık artış ile 94 dolar seviyelerinde kapattı. Foreks’e göre Brezilya’nın madencilik şirketi Vale, 2020 yılının ilk çeyreğinde peletleme için kullanılan yeni demir cevheri ürünü GF88, hematit veya öğütülmüş toz tedarik etmeye başlayacağını açıkladı. ArcelorMittal’in borçlarını azaltmak amacıyla bazı demir cevheri tesislerini satmayı planladığı söyleniyor. Avustralya Ulusal Bankası, Eylül raporunda 2019, 2020 ve 2021 yılı sonu Spot Demir Cevheri fiyatlarını sırasıyla 88, 68 ve 69 USD/ton olarak tahmin ettiğini açıkladı. Mysteel’in derlemesine göre Çin’in 26 limanına demir cevheri varışı 2-8 Eylül haftasında, bir önceki haftaya göre 3,2 milyon ton düşerek 17,8 milyon ton oldu. Avustralya ve Breilya’dan sevkiyat geçen hafta 2,7 milyon ton düşerek 21 milyon ton oldu. Analistler büyük madenlerden demir cevheri sevkiyatının düşmesinin demir cevheri fiyatlarını yukarı yönlü desteklediğini ifade etti. İran’da yayın yapan Press TV’nin bildirdiğine göre İran devleti, düşük fiyatlı peletlerin (Demir-çelik sektöründe pelet, çok ince taneli demir cevherinin bentonit ile karıştırılıp topaklanması ve pişirilmesi ile oluşturulan bir hammaddedir. Yüksek fırınlarda ergitilerek sıcak metal üretiminde kullanılmaktadır. Ç.N.) ve ülkede gelişen çelik endüstrisine zarar verebilecek konsantre gereçlerin toplu olarak ülke dışına çıkarılmasını önlemek amaçlı olarak ham cevher dışsatımına %25 gibi ağır bir tarife uygulayacağını açıkladı.
Plastik ve Kauçuk :
Eylül ayında yurtiçi plastik piyasasında ortalama olarak %2.48’lik azalış görülürken, en yüksek azalış %4.85 ile PP ve PE fiyatlarında görülürken, bunları %3.77’lik azalış ile PS fiyatları izledi. Chemorbis haberine göre, Ekim ayı yaklaşırken Avrupa PS piyasasında artış eğiliminin 2 ayın ardından hız keseceği düşünülüyor. Bazı oyunculara göre, arz-talep koşulları nedeniyle fiyatlar mevcut seviyelerinde veya hafif gevşeme eğilimli seyredebilir. İtalya’da, PS fiyatları stiren artışlarından destekle Ağustos başında 4 yılı aşkın bir sürenin en düşük seviyelerinden yukarı döndü. Avrupa’da PS fiyatları, son iki aydır artış eğilimli seyrediyor. ChemOrbis Fiyat Endeksi’nde yer alan haftalık ortalama verilere göre, İtalya ve Kuzeybatı Avrupa’daki spot antişok ve kristal fiyatları artışlar başladığından beri sırasıyla 70-75€/ton ve 80-90€/ton arttı. Öte yandan, spot stiren fiyatları şimdilerde Ağustos sonundaki seviyelerin altında yer alıyor. Zira, fiyatlar Aramco saldırısına verilen ani bir tepkinin ardından önceki artışlarını geri verdi. Önde gelen bir piyasa oyuncusu, “Ekim ayı stiren kontratları değişmeyen seviyelerden veya 20-30€/ton düşüşle yapılabilir,” yorumunu yaptı. Güneydoğu Asya ve Türkiye’de, Ekim yükleme Amerikan PE malları için fiyat artışları talep edilmeye başladı. Bu durumun ardında, Orta Doğu’da azalan tedarik ve ABD’de artan etilen fiyatları yatıyordu. Bu bölgelerdeki oyuncular ABD malı PE fiyatlarının arttığını doğruladı; ancak bazıları son fiyat seviyelerinin çalışabilirliğine şüpheyle yaklaştı. Orta Doğu’dan PE kotaları, geçen haftadan itibaren azaldı; zira petrol devi Saudi Aramco’dan ham madde arzı Eylül ortası meydana gelen saldırıların ardından kısıldı. Reuters’a göre, şirket saldırıdan önceki üretim seviyelerine tam olarak dönmüş durumda. Çin’de talebin, yükselen yurtiçi arzı sindirip sindiremeyeceği ve piyasanın artış eğilimini tatil sonrasında koruyup koruyamacağı merak konusu. Zira bu faktörler, global PE piyasalarının eğilimini belirlemeye yardımcı olacak. Çinli oyuncular bu hafta başlayacak olan bir haftalık Ulusal Gün tatili sebebiyle piyasadan çekilecek. Tatil öncesinde, ithal PE piyasası son 10 yılın en düşük seviyelerinden toparlandı, zira Orta Doğulu tedarikçiler Aramco saldırılarından destekle tekliflerini artırdı. Bütün bunların yanı sıra, önde gelen Suudi bir üretici bu hafta Çin’e Ekim ayı PE tekliflerini 40-60$/tonluk keskin artışlarla açıkladı. Üreticinin bir distribütörü şu yorumda bulundu: “İthal PE fiyatları, Suudi petrol sahalarına yapılan saldırının ardından Orta Doğu’da oluşan arz kesintileri nedeniyle yükseldi. Alım ilgisi başta YYPE film olmak üzere iyileşti ve bir önceki çeyreğe kıyasla iyi seyrediyor. Faaliyetlerin yıl sonundaki tatiller öncesinde dördüncü çeyrekte artacağını umuyoruz.”
Kağıt ve Kereste :
Yurtiçi kağıt fiyatları Eylül ayında ortalama %2.02’lık azalış gösterirken, yurtiçi üreticilerden ara mamuller için yeni fiyat bildirimi yapılmadı. Eğer düşüşler bu şekilde devam ederse, üreticilerden fiyat indirimleri gelmek durumunda olacak. Dünya Bülteni haberine göre; Türkiye’de son dönemlerde yaşanan dolar hareketliliği üzerine, neredeyse tamamı ithal edilir hale gelen “kağıt” sorunu bir kez daha gündeme geldi. Ormanlar bakımından dünyanın zengin ülkeleri arasında sayılan ülkemizin bu zenginliğine rağmen kâğıt sektöründe sorun yaşaması son günlerin en çok tartışılan konuları arasında yer alıyor. Avusturyalı oluklu mukavva malzeme üreticisi Hamburger Containerboard, Kütahya’da 480.000 ton konteyner kartonu üretimine sahip kağıt fabrikası kuracağı belirtildi. Pulpapernews’e göre Global grafik kağıtları piyasasının düşüş eğilimini sürdürmesi bekleniyor. Ortalama grafik kağıtları ihracat fiyatı 2018’de ton başına 852 dolar olarak gerçekleşti, bir önceki yıla göre% 6,4 arttı. Genel olarak, grafik kağıtları ihracat fiyatı, nispeten düz bir eğilim modeli göstermeye devam ediyor. Büyüme hızı, 2011 yılında bir önceki yıla göre %8,4 artarak rekor seviyede açıklanırken grafik kağıtlarının ortalama ihracat fiyatları ton başına 940 dolar seviyesine ulaşmıştı. 2012’den 2018’e kadar, grafik kağıtlar için ortalama ihracat fiyatlarındaki büyüme, bir miktar düşük kalmıştır. Fiyatlar, menşei ülke tarafından gözle görülür şekilde değişmiştir; fiyatı en yüksek olan ülke İtalya (ton başına 1,006 dolar) iken, Rusya (ton başına 649 dolar) en düşük seviyelerdeydi.
Enerji ve Petrol :
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunca (EPDK), 1 Ekim itibarıyla elektriğe %14,9 zam yapıldı. EPDK’den yapılan açıklamada, söz konusu fiyat artışında, bir önceki tarife dönemine göre Elektrik Üretim AŞ’nin (EÜAŞ) toptan satış tarifelerindeki değişimin en önemli etken olduğu kaydedildi. Açıklamada, “1 Ekim 2019 tarihinden itibaren geçerli olan elektrik piyasası tarifelerini belirleyen maliyet bileşenlerinde oluşan artışlar nedeniyle görevli tedarik şirketlerinden elektrik enerjisi satın alan tüketicilerin tükettiği elektrik tarifelerinde vergi ve fonlar dahil %14,9 artış yapılmıştır. Bu kapsamda, 1 Ekim itibariyle mesken abonelerince 100 kilovatsaat elektrik enerjisi için vergi ve fonlar dahil olmak üzere 71,02 lira ödenecektir.” ifadeleri kullanıldı. ABD Enerji Enformasyon İdaresi’nin (EIA) “Eylül 2019 Kısa Dönem Enerji Görünümü Raporu”na göre, gelecek yıl Brent tipi ham petrolün ortalama varil fiyatının 62 dolar, ABD’nin Batı Teksas (WTI) türü ham petrolünün ortalama varil fiyatının da 56,5 dolar olacağı öngörülüyor. EIA’nın ağustos ayı raporunda, gelecek yıl Brent petrolün varil fiyatının 65 dolar, WTI petrolün de 59,5 dolar olacağı tahmin edilmişti. Böylece, her iki ham petrol türünde gelecek yıla ilişkin varil fiyat beklentisi 3 dolar aşağı çekilmiş oldu. Bu aşağı yönlü fiyat revizyonunda küresel ekonomik göstergelerin zayıflamaya devam etmesi etkili oldu. ABD ile Çin arasında devam eden ticaret gerginliğine işaret edilen rapora göre, her iki ülkenin birbirine karşı uyguladığı gümrük tarifeleri nedeniyle petrol fiyatlarında günlük sert düşüşler görüldü. ABD’nin bu yıl ve gelecek yıla ilişkin ham petrol üretim beklentisi de aşağı çekildi. Rapora göre, ülkenin günlük ortalama ham petrol üretiminin bu yıl 12,2 milyon varil, gelecek yıl ise 13,2 milyon varile gerileyeceği öngörülüyor. Uluslararası bankacılık ve finansal hizmetler şirketi Goldman Sachs, Suudi Arabistan’a yönelik saldırının ardından petrol fiyatlarının yükselebileceği uyarısında bulundu. Brent türü ham petrolün varil fiyatının çok hızlı şekilde 75 doların üzerine çıkmasının beklendiği belirtildi. Goldman Sachs tarafından hazırlanan raporda, Suudi Arabistan’ın milli petrol şirketi Saudi Aramco’nun tesislerine yapılan saldırıların ham petrol fiyatları üzerindeki etkisi değerlendirildi. Saldırıların Suudi Arabistan’ın kritik öneme sahip petrol altyapısını olumsuz etkilediği kaydedilen raporda, küresel petrol arzına yönelik tehditlerin arttığı ve gelecekte başka saldırıların da meydana gelme riskinin devam ettiği belirtildi. Ayrıca raporda, Suudi Arabistan’da petrol arz kesintisinin 6 haftadan uzun sürmesi halinde, dünya genelinde en yaygın kullanılan Brent türü ham petrolün varil fiyatının çok hızlı şekilde 75 doların üzerine çıkmasının beklendiği vurgulandı. Dünyanın en büyük ham petrol ihracatçısı olan ve günlük 9,8 milyon varil petrol üreten Suudi Arabistan’ın milli petrol şirketi Saudi Aramco’ya ait iki tesise yapılan saldırı, ülkenin ham petrol üretiminde günlük 5,7 milyon varil kesintiye yol açmıştı.
Döviz Kurları :
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Eylül tarihli Beklenti Anketine göre 2019 yıl sonu döviz kuru (ABD Doları/TL) beklentisi bir önceki anket döneminde 5.90 TL iken, bu anket döneminde 6.00 TL olmuştur. 12 ay sonrası döviz kuru beklentisi ise aynı anket dönemlerinde sırasıyla 6.27 TL ve 6.35 TL olarak gerçekleşmiştir. Fitch, bugün yayınladığı Global Ekonomik Görünüm raporunda Türkiye ekonomisi için 2019 büyüme tahminini revize ederken, dolar/TL kurunun 2019 sonunda 6 olacağı tahmininde bulundu. Fitch’e göre kur 2020 yılında 6,60 TL, 2021 yılı sonunda ise 7,20 TL olacak. Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından açıklanan Yeni Ekonomi Programı’na göre 2018 yılında 4.72TL ortalama dolar kuru, 2019, 2020, 2021 ve 2022 yılları için sırasıyla 5.70TL, 6.00TL, 6.40TL ve 6.74TL ortalaması ile öngörüldü. Foreks’e göre ABD’deki imalat faaliyeti Eylül ayında 10 yılın en düşük seviyesine geriledi. ABD ekonomisinin yavaşlaması endişesi ve daha fazla faiz indirimi olasılığının doların üstünde baskı oluşturduğu belirtildi. Commerzbank Eylül ayı raporunda EUR/USD paritesini 2019’Q4, 2020’Q1, Q2, Q3 ve Q4 için sırasıyla 1.12, 1.14, 1.16, 1.18 ve 1.20 olarak tahmin ederken; Citibank’ın tahmini 6 aylık dönemde 1.10 ve uzun vadede 1.20 yönünde oldu.
Yurtiçi Fiyat ve Maliyet Endeksleri :
Yurt içi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE), 2019 yılı Eylül ayında bir önceki aya göre %0,13, bir önceki yılın Aralık ayına göre %6,53, bir önceki yılın aynı ayına göre %2,45 ve on iki aylık ortalamalara göre %26,44 artış gösterdi. Sanayinin dört sektörünün bir önceki aya göre değişimleri; madencilik ve taşocakçılığı sektöründe %0,86 düşüş, imalat sanayi sektöründe %0,05 düşüş, elektrik, gaz üretimi ve dağıtımı sektöründe %3,02 artış, su temini sektöründe %0,23 artış olarak gerçekleşti. Bir önceki aya göre en fazla artış; %5,46 ile tütün ürünleri, %4,12 ile kok ve rafine petrol ürünleri, %3,08 ile ağaç ve mantar ürünleri (mobilya hariç) olarak gerçekleşti. Buna karşılık ham petrol ve doğal gaz %9,53, diğer ulaşım araçları %3,79, kağıt ve kağıt ürünleri %1,60 ile bir önceki aya göre endekslerin en fazla düştüğü alt sektörler oldu. Ana sanayi grupları sınıflamasına göre 2019 yılı Eylül ayında aylık en fazla artış %2,70 ile enerjide gerçekleşti.
Ülke sınırları içinde üretimi yapılarak yurt dışına ihraç edilen malların üretici fiyatlarındaki değişimi ölçen yurt dışı üretici fiyat endeksi (YD-ÜFE), 2019 yılı Ağustos ayında bir önceki aya göre %1,41 düşüş, bir önceki yılın Aralık ayına göre %5,38 artış, bir önceki yılın aynı ayına göre %2,94 düşüş ve on iki aylık ortalamalara göre %31,00 artış gösterdi. Sanayinin iki sektörünün bir önceki aya göre değişimleri; madencilik ve taşocakçılığı sektöründe %0,10, imalat sanayi sektöründe ise %1,44 düşüş olarak gerçekleşti. Bir önceki aya göre en fazla düşüş; %8,56 ile kok ve rafine petrol ürünleri, %2,26 ile bilgisayarlar ile elektronik ve optik ürünler, %2,10 ile ana metaller sektöründe gerçekleşti. Buna karşılık, metal cevherleri %1,25 ile bir önceki aya göre endeksin arttığı alt sektör oldu. Ana sanayi grupları sınıflamasına göre 2019 yılı Ağustos ayında en fazla aylık ve en fazla yıllık düşüş enerji mallarında gerçekleşti.
TÜSMOD Emtia Fiyat Endeksi | Commodity Price Index |2019’10 : Satinalma_TR_Fiyat_Endeks_YTD201909_M
Bu gelişmeler altında tüm meslektaşlarımıza başarılar dileriz.
Saygılarımızla,
TÜSMOD Yönetim Kurulu